Fritz von Uhde – Das Tischgebet
Cy Twombly – Free Wheeler
Deze twee kunstwerken hangen beide in een museum in Berlijn. De meest bloeiende stad op het gebied van kunst die ik tot nu toe in mijn jonge leven heb gezien. De onderste tekening is te „bewonderen” in Hamburger Bahnhof, de ander schittert in Alte Nationalgalerie. Dat zijn niet zomaar musea..
———-
Bij het zien van hedendaagse kunst zoals de, naar mijn mening, lelijk gekraste tekening spookte er één grote vraag door mijn hoofd:
HOE KAN IK DEZE KUNST GAAN WAARDEREN?
Het hangt namelijk niet zomaar in Hamburger Bahnhof!
Op school moest ik een hoofdvraag voor MIJN reis in Berlijn formuleren. Dit is voor mij het volgende geworden:
Is er door de jaren heen in de kunst een radicaal andere manier van kunst beschouwen ontstaan?
Deze week verwerk ik -op school en thuis- de ervaringen van mijn verblijf in Berlijn van afgelopen week, op de hoop van antwoord.
Zou er een antwoord zijn? Denken jullie met me mee?
Ik zie graag reacties op het blog tegemoetkomen!! Wat denken jullie van de kras tekening?
Natuurlijk wordt kunst nu op een heel andere manier beschouwd! Komt naar mijn idee doordat mensen steeds meer schilderijen, stellages, etc. kunst willen noemen, maar ook doordat mensen doorslaan in het maken van “kunst”. Kunst waarbij geen enkele vaardigheid vereist is en waarbij een peuter het nog bijna beter kan doen. Het zal mij dan ook niet verbazen als kunstenaars terugkeren naar hun jaren in groep 1-2 en massaal aan het vingerverven en krassen gaan. Dat krassen lijkt al te gebeuren…
Dit is dan weer erg droevig. Qua muziek luister jij zeker ook alleen naar Gordon of naar Jantje Smit. Teksten die je meteen snapt en ook direct kan meebleren.
Succes met vingerverven.
Ik snap wat je bedoelt jur. Deze reactie had ik in eerste instantie ook. Vandaar dit blog. Ik wil graag reacties binnen krijgen van de intuïtieve opvatting van jong en oud. Ervaren en onervaren met hedendaagse kunst.
Merk in mijn klas dat sommige mensen, zonder ervaring met deze specifieke kunstenaar, interesse hebben in dit kunstwerk. Ze blijven er langer voor staan en halen er inderdaad uit wat mijn docent ons net ook vertelde en wat IK dus helemaal niet zag (op het eerste moment).
De volgende vraag wordt nu:
Waarom heb ik training nodig om dit soort kunst te waarderen en anderen niet?
Vind ik een erg interessant onderwerp.
Je opmerking over vaardigheid zit inbegrepen in de nieuwe kunstbeschouwing. Vaardigheid hoeft niet per sé met de techniek te maken te hebben, maar met de filosofische denkwijze. Dat heb ik in Berlijn geleerd en is moeilijk te begrijpen als je op de middelbare school enkel bent gedoceerd in Klassieke Kunst en Moderne Kunst.
Bedankt voor je reactie. Jij zit blijkbaar in het zelfde schuitje als ik. Ik ga proberen met mijn volgende posts het respect, waardering en begrip van dit soort kunstwerken naar boven te halen. Kunst is voor iedereen, alleen hebben we soms een duwtje in de rug nodig.
Het enige antwoord op de vraag “HOE KAN IK DEZE KUNST GAAN WAARDEREN?” is: door het een kans te geven. En door je te verdiepen in de achtergronden, dus de kunst vanaf pakweg Van Gogh, Cézanne en consorten tot je te nemen en nadenken over de consequenties van dat wat zij zijn begonnen. Zelf kan ik Twonbly zeker wel waarderen. Kan je ook aanraden naar de Mark Rothko-tentoonstelling (Gemeentemuseum) te gaan of die van Marlène Dumas (Stedelijk). Allebei top.
Daarnaast hoef je niet alles mooi of goed te vinden. Je moet niet alleen met je hart maar ook met je hoofd leren kijken. En dan weer met je hart.
Dat is een goeie ome Hennie. We hebben het daarnet in de les over Twombly gehad. Mijn docent vergelijkt zijn werk met boeddhistische meditatie. Beide proberen ze alle gedachtes los te laten en volledig tot jezelf te komen. Dit is een goed punt.. Desalniettemin, is het moeilijk om de esthetiek los te laten!
Deze ga ik onthouden:
Je moet niet alleen met je hart maar ook met je hoofd leren kijken. En dan weer met je hart.
Bedankt voor uw reactie.
Ennn, wij gaan met de opleiding naar Mark Rothko toe! Kijk er naar uit
Rothko is bij uitstek de religieuze ervaring vertaald in kunst. Eigenlijk zijn het gewoon kleurvlakken, maar dan wel heul mooi. Dus toch esthetisch. Als extra drama: de kunstenaar pleegde uiteindelijk zelfmoord (maar dat is geen voorwaarde voor goede kunst gelukkig).
Het is overigens wel goed om eerlijk te blijven over wat je vindt. Veel van je medestudenten vinden het waarschijnlijk ook niks, maar gaan dan toch maar geïnteresseerd staan kijken om niet uit de toon te vallen.
Hoi Fa,
Van kunst heb ik helaas bijzonder weinig verstand, en moet het voor mij allemaal zo min mogelijk abstract zijn. om even de link met muziek te leggen: vroeger vond ik Jacques Brel op zn Rotterdams “helemaaal niks” tegenwoordig schiet ik, het moge bekend zijn, regelmatig vol van “Vesoul” Alles komt, of juist helemaal niet, uiteindelijk vanzelf. Tis volgens mij allebei prima in orde
Bedankt voor de reactie ome Rich.
Om even helder te krijgen: u bedoelt dus dat Jacques Brel, net als uw opvatting over kunst, verre van abstract is. Brel en uw smaak in de kunst moeten dus beide zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid staan en eventueel de werkelijkheid nabootsen?
Of bedoelt u dat de techniek, perfectie in een realistisch schilderij – perfectie van muzikaliteit in “Vesoul”, niet abstract moet zijn zodat er een harmonieus kunstwerk (tekening of lied) ontstaat?
Geen verstand van kunst?! U bezoekt vaak genoeg musea en culturele gelegenheden, ik neem uw mening uiterst serieus 🙂 Nogmaals bedankt voor de reactie.
Hoi Fa,
Als ik het in mijn reactie idd bij de muziek kan houden, kan ik uit ervaring wel stellen, dat het spelen van polka’s, tango’s, klezmers en walsjes tijdens mijn accordeonlessen voor mij een ear-opener was. De, voor mij verrassende akkoorden en akkoordenschema’s hebben mijn perceptie van muziek behoorlijk overhoop gegooid. ik denk dat jouw kennismaking met andere kunststromingen jouw perceptie van kunst en wat je mooi vindt ook door elkaar zullen gaan schudden. Onze hersenen zijn er volgens mij vooral op gericht zo veel mogelijk dezelfde dingen te zien en te horen (Menig Volendammer heeft daar een dikbelegde boterham aan overgehouden) Veel succes bij je verdere zoektocht
Super ome Rich, mijn smaak is op dit moment inderdaad helemaal de kluts kwijt! Haha.
Gaat goed komen, bedankt!
Leuk om te zien dat je twee totaal verschillende schilderijen tegenover elkaar hebt gezet. Het bovenste is duidelijk als kunst aan te merken in ieders optiek (leek of liefhebber) en bij de onderste kan je daar heel makkelijk vraagtekens zetten. Logisch dat je snel komt op de vraag “hoe kan ik deze kunst waarderen?”, en de vervolgvraag: “hoe kan ik deze kunst gaan beschouwen en is de beschouwing van kunst door de jaren heen niet erg veranderd?”.
Het is moeilijk in woorden uit te drukken hoe je een waarde aan een kunstwerk toekent. Waardering voor verschillende soorten kunst veranderd wel met de tijd, want de tijd veranderd, de wereld veranderd, de kunst zelf veranderd daarmee ook. Alles veranderd behalve de verandering zelf natuurlijk 🙂
Nou goed, hoe moet je kunst dan beschouwen? Hoe kijk je ernaar, moet je “volleerd” zijn of kan je als “blanco blaadje” ook erg van een museum genieten? Daar heb ik na 2 weken les op de kunstacademie natuurlijk wel zo mijn gedachten over gevormd, dit is een onderwerp waar ik nu erg mee bezig ben.
1)De context waarin het schilderij is gemaakt kan heel bepalend zijn voor de waarde die je het toekent, hierbij is het belangrijk dat de achtergrond informatie hebt over de tijd en plaats en achtergrond van de kunstenaar zelf bijv. Educatie ervaar ik als zeer zinvol.
2)Aan de andere kant is het inderdaad welke waarde je het kunstwerk zelf toekent, wat je eigen interpretatie is van de voorstelling, welke vragen het bij jou oproept, wat het met jou doet. Jouw interpretatie van het kunstwerk is dan bepalend voor de waarde die je eraan toekent.
Twee visies, lijnrecht tegenover elkaar. Ik ga ze samenlijmen, ze zijn te combineren, beiden heb je nodig naar mijn mening. Om dit te visualiseren heb ik een heel recent, mooi voorbeeld uit eigen ervaring.
In Berlijn gingen we met studenten en docenten (van de opleiding docent beeldende kunst en vormgeving) naar diverse musea, een gezellige en leerzame introductie op het vakgebied. Ik kwam in een bepaald museum kunstobjecten tegen waar ik niks van snapte (ik als “blanco papiertje”) maar waar ik wel erg boos van werd. Naar mate ik verder het museum inging werd dit gevoel heftiger en dit ging hand in hand met het onbegrip. Ik had een hoop gevoelens die ik niet kon plaatsten en ging verhaal halen bij een docent die ik tegen kwam. Ik gooide alles eruit bij de docent, gevoelens die ik had bij bepaalde kunstwerken maar ook het onbegrip erbij. De docent was zo vriendelijk een hoop achtergrond informatie te geven maar ook uitlegde dat kunst allerlei gevoelens bij je kan oproepen. Het kwartje viel bij mij zo hard dat ik hier hevig geëmotioneerd van raakte. Een hele heftige en persoonlijk ervaring met kunst dus maar wel een hele mooie. Dit heeft mij vrijheid en ruimte opgeleverd.
Uit dit voorbeeld kan je heel goed opmaken dat waarde aan het kunstwerk wordt toekend door jezelf maar dat leren kijken naar kunst (waar kunsteducatie een onderdeel van is) wel een ding is wat daar bij hoort. Het ene kunstwerk is meer gericht op de interpretatie van de aanschouwer, het ander is veel beter te begrijpen als de beschouwer zijn huiswerk heeft gedaan.
Ik ben erg benieuwd hoe andere mensen hierover denken. Ik wil als kanttekening plaatsten dat het belangrijk is in welke mate je open staat voor nieuwe ervaring en visies, hoe ruim en breed je kan kijken als persoon en hoe je dus open staat voor verschillende soorten kunst.
Dit is een mooie reactie Cis. Goed dat je de educatie als zeer zinvol ervaart. Daar worden wij voor opgeleid en zit je dus op de goede plaats!
We zijn beide nu nog niet volledig thuis in de hedendaagse kunst. Het is dan ook moeilijk te begrijpen dat we over vier jaar veel kennis en ervaring zullen hebben over het benaderen en waarderen van de hedendaagse kunst. Ik ben benieuwd of dit mijn liefde voor Van Gogh en Monet kan overtreffen of dat het een nieuwe liefde wordt, die ik naast mijn helden van nu lief heb.
Het open staan voor verschillende soorten kunst is een punt dat vaker is gemaakt. Dat moeten we in ieder geval doen! Gewoon doen! Deze discussie helpt me goed op weg, maar de volgende stap zal toch echt museum bezoek moeten zijn om de verscheidenheid van kunst dat tegenwoordig wordt gemaakt te zien, voelen, horen, ruiken, proeven!
Ik ga “Free Wheeler” steeds meer waarderen, maar vooral om zijn filosofische lading, niet om het kunstwerk an sich. Vreemd he.. Zo ben ik nog nooit om gegaan met een schilderij van Casper David Friedrich of het mooie voorbeeld hierboven van Fritz von Uhde! Daar speelt zonder educatie mijn gevoel heel erg op.
Goed voorbeeld Ciska, ik kan me hier goed in vinden.
Langzamerhand gaat het kwartje vallen, maar we zijn er nog niet! Zullen we er ooit komen?..
Volgens mij begint kunst waar het namaken/kopiëren ophoudt.
Kunst prikkelt, irriteert, inspireert, troost, ontroert, ontbindt, spoort aan, kapt af, zet aan, stoot af, klampt aan, sleept voort, opent oog, is waar, liegt, bedriegt, zoekt spoor, slaat af, wijkt af, volgt, protesteert, blijft drijven, verzinkt, verslaat, overwint, gaat ten onder, trekt ten strijde, bijt, slikt, spuugt, streelt, voelt, bedoelt goed, kotst, verteert, vergaat en blijft.
Kunst is voor mij de schoonheid zien in alledaagse, maar vooral ongewone dingen. Voor mij is de krastekening juist een prachtig voorbeeld van kunst, want de kunstenaar heeft een ongewone invalshoek gebruikt en iets alledaags als iets ongewoons tentoongesteld. Hoe kunstzinnig is dat? Alle respect voor deze coole gast!
* Later op de avond stuurde Ruby mij de geniale woorden:
“Ik wilde nog zeggen dat ik deze krastekenaar pas een echte spookrijder vindt, hij gaat er pas echt lekker tegenin!” *
Dit is helemaal de juiste aanvulling op de open discussie. Deze post is hèt voorbeeld van een spookrijdende kunstenaar.
Kan ik wel interessant doen met mijn account, en als spookrijdSTER door het leven gaan, maar als ik deze man niet ervaar als een grootheid, dan ben ik mijn titel ook niet waard. Goed Ruby, bedankt.
Ook een goed punt over het alledaagse. Iets wat je nu ook veel ziet terugkomen in kunst. Voorwerpen uit het dagelijks leven en handelingen uit het dagelijks leven worden tentoongesteld, zodat mensen erbij stil gaan staan wat dat object of die handeling met je leven doet. Hoe ze je leven beïnvloeden.
Wanneer gaan we samen naar een contemporary art museum Rub? Jij kan me hier perfect bij helpen.
Gister deed ik een poging om op te schrijven hoe ik mij voelde bij deze schilderijen maar ik vond, na zeker een halfuur typen en weer weghalen, dat ik het met mijn korte onvolledige mening geen recht aan deed. Nu lees ik het stukje van Ruby en denk ik, “ja, dat is hoe ik er ook over denk…”
Wat ik zo lastig vind is het onder woorden brengen van mijn mening en gevoelens bij zulke schilderijen omdat ik niet wil dat het lijkt alsof ik het niet waardeer. Dit houd, denk ik, in dat ik zeker zo’n training kan gebruiken. Niet omdat ik het niet waardeer, maar omdat ik het niet onder woorden kan brengen.
Het is goed van je dat je dan tòch hebt gereageerd. Deze reactie is leerzaam, omdat jij aangeeft dat het zeker wat met je doet, maar dat het alleen zo nieuw en onbekend gebied is, dat je het moeilijk vindt hiermee om te gaan. Maar het doet wel wat met je, en dat is goed om te horen. Kunst maakt wat los.
Denk je dat je -net als ik-, op een andere manier het kunstwerk van Twombly waardeert dan die van Uhde?
Ik waardeer het op een andere manier, dat kan bijna niet anders denk ik. Maar ik waardeer het een niet minder dan het ander.
Ik denk dat Von Uhde een heel duidelijk beeld voor zich had tijdens het schilderen. Hij heeft jaren moeten oefenen voor hij op deze manier, gedetailleerd, kon schilderen.
Twombly had waarschijnlijk ook een beeld voor ogen maar kan dit op een bepaalde manier weergeven dat jij en ik er iets heel anders in kunnen zien. Het vereist minder techniek en oefening, maar ik vind het onwijs knap dat iemand iets zo kan weergeven, terwijl er toch een verhaal achter zit.
Beide vertellen ze met hun beeld een verhaal. Von Uhde geeft veel hints om het verhaal te pakken te krijgen, terwijl Twombly zijn hints als een raadsel voorschotelt.
Bedankt max!
Ik ben een monomaan, altijd met liedjes, poëzie, literatuur bezig en nooit met beeldende kunst. Ik weet er niks van en vind het praten erover meestal tenenkrommend. Niets is erger om naar te luisteren dan een kunstenaar die zijn werk uitlegt. Ik ben gek van de schilderijen van Edward Hopper en andere Amerikaanse figuratieven van de vorige eeuw, omdat ze verhalen vertellen, op een indringende manier eenzaamheid en vervreemding laten zien. Dat geldt in mindere mate ook voor Luc Tuynmans en Marléne Dumas. Hier in Antwerpen heb je ook nog de schilder Sam Dillemans een bezeten verfdier die met al zijn geklieder en geklodder intense beelden oproept. Ik begrijp wel dat de kunst voort moet, maar soms krijg je de indruk dat het einde bereikt is. Wat nu nog na Vermeer, Goya, van Gogh, Kiefer… Kunst als spel… Ik weet het niet. Wittgenstein zei: waarover men niet praten kan, dient men te zwijgen. Laat me dat dan maar doen. Ondertussen toch iets geschreven. Haha.
De eenvoud in de schilderijen van Hopper geven inderdaad een mooie weergave van de eenzaamheid in alledaagse situaties. Ik zal voor mijn onderzoek de andere kunstenaars die u noemt (alleen Dumas is me naast Hopper bekend) goed bekijken.
Ja.. Dat dacht ik dus lange tijd ook, dat het einde al achter ons ligt. Maar één bezoek aan Berlijn en ik ben toch geïnspireerd geraakt door de nieuwe, recente, actuele kunst!
Mijn kunstgeschiedenisdocente vertelde ons over de MuHKA in Antwerpen. Binnen nu en een half jaar ga ik die zeker bezoeken!! Gaat u mee?!
Bedankt voor de moeite Alex, top!
Kunst pakt je of pakt je niet! Echter, door de jaren heen en door de fases in je leven zul je het steeds anders gaan beschouwen en dus anders gaan waarderen.
Klopt ook Jacqueline, tijd zal het leren en de mens wijzer maken.
Ik wil toch graag dieper in gaan op uw tweede reactie, dat Twombly u meer pakt. Ik ben benieuwd naar uw motivatie, want juist díé probeer ik te pakken te krijgen!
Het werk van Von Uhde komt mij voor als een verhaal uit een geschiedenisboek. Twombly is …. spannender?!
Oke, ik snap wat u bedoelt. Bedankt voor de toelichting!
Overigens “pakt” het mystieke van Twombly mij meer dan het uitgesprokene van Von Uhde.
Fabienne, Soms is het lastig om kunst te waarderen.Vooral het waarderen van moderne kunst is lastig. Het ziet er uit alsof iemand van drie het heeft gemaakt. maar dat is natuurlijk niet zo!
Waarom vinden sommige mensen het aantrekkelijk?
Als je Exposities gaat bezoeken dan zal je nieuwe indrukken op doen en dan krijg je hopelijk automatisch discussies die leiden tot gesprekken over kunst. Waarom iets wel of niet mooi is. Om een goede argumenten aan te dragen moet je wel goed kijken naar kunst.
Ja! Precies! Die vraag: waarom vinden mensen het zo aantrekkelijk? De aantrekkingskracht van dit soort werken ligt diep geworteld in de huidige samenleving.
Soms heb ik het gevoel dat ik dit juist daarom niet kan begrijpen. Ik ga naar school en naar het korfbal veld, maar thuis luister ik ouderwetse muziek en bovendien volg ik het huidige nieuws nauwelijks. Iets waar ik niet trots op ben, maar het nieuws trekt in eerste instantie niet mijn aandacht.
Het nieuws uit het verleden, het liefst van minimaal twintig jaar terug, de verhalen over vroeger van mijn ouders, DIE vind ik interessant.. Gek is dat.
Ik heb het vermoeden, dat als ik me bezig hou met de maatschappelijke veranderingen en problemen van dit moment, dat ik dan ook de kunst van nu beter een plekje kan geven. Vanaf morgen ga ik dit veranderen.
Stap 1: niet alleen het ochtendjournaal opzetten en pas opletten bij het weerbericht, omdat ik anders niet weet welke kleding ik aan moet.. Neeee, ook gewoon focussen op wat er daarvóór gezegd wordt!
Bedankt voor de reactie ome Marcel
Lieve Fabienne, ben helemaal niet thuis in de hedendaagse kunst en kan er niet goed iets over zeggen, weet er dus te weinig van, het “tischgebet”” daarentegen.verwarmde me gelijk, je ziet gelijk wat het is en het sprak me zeer aan. Je hebt w.s. niets aan deze reactie. Succes met je studie en je zoektocht in de kunst
Lieve Fabienne, helemaal niet thuis in de hedendaagse kunst en kan daarom nu nog niet zo gecharmeerd zijn van “Free Wheeler”, onervaren dus. Het “Tischgebet” daarentegen sprak mij gelijk aan , het is gemakkelijker te begrijpen, waarschijnlijk omdat bij deze schilderwijze je meteen ziet waar het om gaat. Ik denk dat je helemaal niets hebt aan deze reactie, maar het is wel wat ik voel. Worden misschien door jou geinspireerd om de “Free Wheeler” met andere ogen te leren bekijken en te waarderen.
Er niets aan hebben oma? Tuurlijk wel! Juist wel! Want dit is precies wat ik ook vind: “Tischgebet” is prachtig geschilderd en bovendien is het verhaal wat het schilderij vertelt boeiend en veelzeggend over de beleving van het diner van religieuze mensen. Hier kon ik me direct in vinden.
U zegt zelf al dat u niet gecharmeerd bent van “Free Wheeler”, omdat u onervaren bent. Dit argument heb ik al vaker gehoord, dus ik denk dat het écht daaraan zal liggen. Ervaring opdoen in musea en boeken en dan bekijken of ik “Free Wheeler” inspirerend ga vinden en u er misschien ook van kan overtuigen.
Bedankt voor de reactie oma.
xxxx
Lieve Fabienne,
Ik wil je graag een compliment maken voor dit originele idee om van willekeurige mensen “kunstcritici” te maken grote klasse.
Wat betreft de 2 kunstwerken vind ik Das Tischgebet veel interessanter omdat dit warmte en emotie uitstraalt wat voor mij toch echt een randvoorwaarde is voor kunst.
Ik vraag me af wat de kunstenaar met “Free Wheeler” in gedachten had bij het maken hiervan.
Als kunst rationeel benaderd wordt of dient te worden haakt deze jongen af omdat ik graag warmte en emoties ervaar bij kunst.
Veel succes met je studie en de muzikale groetjes van ONCLE ED !!
Bedankt voor de reactie ome Ed!
Het is mooi om te zien dat uw muzieksmaak net als ome Rich doorloopt naar uw schilderkunst smaak. U bent wat dat betreft consequent in uw mening van kunst.
Ik zit met precies dát probleem. “Free Wheeler” staat niet bepaald in mijn natuurlijke vanzelfsprekende verlengde. Het is een enorme uitdaging de hedendaagse kunst onder controle te krijgen.